|
Czytelnia
21 maja
Święty Jan Nepomucen, prezbiter i męczennik
Jan urodził się w 1348 r. w Pomuku (późniejsza nazwa Nepomuk) koło czeskiej Pragi. Pierwsza pewna i ścisła wiadomość o jego życiu pochodzi z roku 1370. Wówczas, będąc jeszcze klerykiem, Jan figurował w dokumentach kurii biskupiej w Pradze w charakterze notariusza. W roku 1380 został wyświęcony na kapłana i otrzymał probostwo przy kościele św. Galla (Gawła) w Pradze. Równocześnie pełnił obowiązki notariusza przy arcybiskupie Janie Jenzensteinie. W roku 1381 studiował prawo na uniwersytecie w Pradze. W latach 1382-1387 studiował także w Padwie. W roku 1387 jako doktor prawa powrócił do Pragi. Został mianowany kanonikiem przy kolegiacie św. Idziego, a w dwa lata potem również kanonikiem przy kościele świętych Piotra i Pawła w Wyszehradzie. W roku 1390 został archidiakonem i proboszczem w Zatoc (Saaz). Stąd jednak rychło arcybiskup Pragi powołał Jana na swojego wikariusza generalnego. Był to wielki zaszczyt, bowiem urząd ten dawał Janowi pierwsze miejsce po metropolicie w diecezji.
Podczas trwającego sporu między Wacławem IV Luksemburczykiem a arcybiskupem Pragi Jan, będąc mediatorem, został uwięziony przez porywczego króla (razem z dwoma prałatami) 20 marca 1393 r. i poddany torturom. Według relacji brał w nich udział sam król. Potem na pół żywego Jana zrzucono w nocy z mostu Karola IV do rzeki Wełtawy, która przepływa przez Pragę. Ludowa legenda dodała do żywotu, że kapłanowi przywiązano kamień młyński do szyi i że kamień ten urwał się; że niezwykła jasność obudziła mieszkańców Pragi; że król, widząc poruszenie ludu, odbył pokutę i tym podobne opowieści. Według "Kroniki" Tomasza Ebendorfera z Haselbach z 1450 r. Jan zginął, ponieważ odmówił ujawnienia tajemnicy spowiedzi małżonki królewskiej - królowej Zofii. Uważany jest za pierwszego męczennika tajemnicy spowiedzi. Ciało Męczennika znaleziono dopiero po pewnym czasie (17 kwietnia) i pochowano w kościele Świętego Krzyża, położonym blisko rzeki. Z czasem przeniesiono je do grobowca pod katedrą z napisem: Johannes de Pomuk.
Po śmierci Wacława IV (+ 1419) kult Męczennika zaczął się szerzyć spontanicznie. Szybko pojawiły się jego pierwsze życiorysy, a nawet była mu oddawana liturgiczna cześć. W wieku XVII jest już nazywany "błogosławionym" i wymieniany wśród patronów Pragi i Czech. Oficjalny proces rozpoczęto jednak dopiero w roku 1710 z polecenia cesarza Józefa I. Innocenty XIII w 1720 roku potwierdził tytuł błogosławionego. Ten sam papież zatwierdził tekst Mszy świętej i Liturgii Godzin ku czci Błogosławionego na Czechy, Austrię, Niemcy, Polskę i Litwę. Dnia 19 marca 1729 roku papież Benedykt XII ogłosił go formalnie świętym. Podobnie jak język św. Antoniego w Padwie, tak też język św. Jana Nepomucena jest zachowany cało w artystycznym, osobnym relikwiarzu katedry praskiej.
Święty Jan jest patronem zakonu jezuitów, Pragi, spowiedników, szczerej spowiedzi, dobrej sławy i tonących oraz orędownikiem podczas powodzi. Jest także patronem mostów. Śladami niegdyś bardzo żywego kultu św. Jana Nepomucena są liczne figury stawiane zazwyczaj na rozstajach dróg i w okolicy przepraw rzecznych. Wiele takich figur można spotkać w całej Polsce. Jest także popularnym patronem kościołów i parafii.
W ikonografii Święty przedstawiany jest w stroju kapłańskim, w sutannie, rokiecie, birecie. W ręku palma męczeńska. Niekiedy trzyma palec na ustach (symbol zachowanej tajemnicy). Jego atrybutami są: klucz, książka, kłódka, krzyż w ręce, zapieczętowany list, most, z którego został zrzucony, pieczęć, wieniec z pięciu gwiazd, wieniec z gwiazd - w środku napis TACUI - "milczałem"; woda, zamek.
|
Więcej informacji:
|
Barbara Dziadura
Św. Jan Nepomucen
|
|
ks. Stanisław Hołodok
Święty Jan Nepomucen
|
|
Parafia św. Zygmunta w Słomcznie
Św. Jan Nepomucen
|
|
wiara.pl
Św. Jan Nepomucen patronem ratowników
|
|
Klaudia Cwołek, Mira Fiutak
Święty z naszych rozdroży
|
|
Roztocze - Silva rerum
Jan Nepomucen
|
|
Agata Rujner
Święty na rozstaju dróg
|
|
Żywoty Świętych Pańskich (1937 r.)
Żywot świętego Jana Nepomucena, męczennika
|
|
ks. Władysław Hozakowski
Święty Jan Nepomocen, męczennik
|
|
|
Andrzej Babuchowski
Jan Nepomucen
"Tam, gdzie stoją posągi świętego Jana Nepomucena, tam jest Europa Środkowa" - powiedział niedawno jeden z austriackich historyków sztuki. Popularność tego męczennika epoki średniowiecza wykracza jednak daleko poza nasz kontynent. Nie ma chyba drugiej takiej postaci w dziejach czeskiego Kościoła, która wywoływałaby w ciągu wieków tyle sprzecznych emocji, ale kult praskiego wikariusza, rozwinięty na niebywałą skalę zwłaszcza w czasach baroku, wciąż jest bardzo żywy i stanowi ważny składnik europejskiej tożsamości.
|
|
Aleksander Strojny
Praga. Złoty hrad nad Wełtawą
Praga to jedno z najbardziej niezwykłych miast naszej części Europy. To czarodziejski świat gotyku i baroku, w którym zaklęta została przeszłość, gdzie to, co minęło, przeplata się z teraźniejszością.
|
|
praca zbiorowa
Praga - przewodnik z atlasem
Nowy, aktualny, praktyczny i bogato ilustrowany przewodnik po Pradze. Kieszonkowy format i starannie dobrana treść sprawiają, że jest niezastąpiony podczas wyjazdów weekendowych, podróży służbowych czy dłuższego pobytu.
|
|
|
Ostatnia aktualizacja: 30.04.2014
Ponadto dziś także w Martyrologium:
W Egipcie - św. Serapiona Syndonity. Przydomek otrzymał dlatego, że przez całe życie spowijał się w ten sam całun. Był jednym z wielkich ascetów, którymi w IV stuleciu zaludniły się pustynie egipskie. Szeroko o nich opowiada Palladiusz w swej Historii Luzjańskiej.
W Vienne nad Rodanem - św. Teobalda, biskupa. Stolicę swą objął prawdopodobnie już w roku 957. W roku 994 z jego inicjatywy w Anse pod Lyonem odbył się synod, na którym omawiano sprawę celibatu księży. Zmarł w roku 1001. Jego cześć zaaprobował dopiero Pius X (1903).
oraz:
św. Hospicjusza (+ VI w.); świętych trybunów męczenników Nikostrata i Antiocha (+ IV w.); świętych męczenników Polieukta, Wiktoriusza i Donata (+ III w.); św. Sekunda, prezbitera i męczennika (+ IV w.); św. Sekundyna, męczennika (+ ok. 260); świętych męczenników Synezjusza i Teopompa (+ III w.) |
|